Jugos verdes

Jugos verdes Jugosławii wynikał z wielu niezależnych od siebie czynników. Josip Broz Tito zdawał sobie sprawę z możliwości rozpadu państwa.

W ostatnich latach życia próbował stworzyć system gwarantujący utrzymanie jedności Jugosławii po jego śmierci, mogący powstać dzięki równouprawnieniu narodów. Słoweński badacz Aleksander Bajt zasugerował, że Jugosławia rozpadła się w wyniku problemów gospodarczych, wynikających z niewydolności systemu gospodarczego i nieudolności władz w organizacji życia narodów wchodzących w skład państwa. Po konflikcie ze Związkiem Radzieckim Jugosławia stała się państwem niezaangażowanym. Pomimo utrzymania systemu komunistycznego w latach 50. W 1971 roku zadłużenie zagraniczne wynosiło 4 mld USD, w 1974 6,6 mld USD, a w 1978 roku ok. Próby zapobiegnięcia kryzysowi gospodarczemu poprzez zaciągnięcie obwarowanych surowymi warunkami pożyczek finansowych od Międzynarodowego Funduszu Walutowego, spełzły na niczym, gdyż Jugosławia pozostała przy nieefektywnej gospodarce centralnie planowanej.

28 marca 1989 roku znowelizowano konstytucję. Zgodnie z nowymi poprawkami Kosowo i Wojwodina utraciły autonomię. W celu ratowania gospodarki Marković przeprowadził wymianę pieniędzy, powołał giełdę oraz banki komercyjne. Dzięki tym działaniom udało mu się uzyskać pomoc zagraniczną. Reformy Markovicia nieznacznie poprawiły stan gospodarki Jugosławii.

Poszczególne społeczności w Jugosławii żyły we wzajemnej nieufności do siebie. Próbą realizacji egalitarnej polityki było uchwalenie nowej konstytucji dnia 21 lutego 1974 roku. Zdaniem Bajta, dużą rolę w rozpadzie państwa odegrała Serbia, która od 1981 roku miała problemy z Albańczykami w Kosowie. Złe relacje doprowadziły do odrodzenia serbskiego nacjonalizmu. Konflikt między Serbami a Albańczykami ma związek z miejscem pamięci, jakim jest Kosowe Pole. Serbami i Albańczykami zaczął kształtować się już w II połowie lat 60.

W Serbii niechętnie odnoszono się do przyznania szerokiej autonomii Kosowu i Wojwodinie. Podjęcie stanowiska przez Serbię wymagało zgody trzech stron, co znacząco hamowało wszelkie procesy decyzyjne. Na początku marca 1981 roku, w stolicy Kosowa Prisztinie, wybuchł protest studentów przeciwko złym warunkom mieszkalnym w kampusie uniwersyteckim w Prisztinie. Protest przekształcił się w demonstrację uliczną.